- Uzaktan öğretim nedir, örgün eğitim ve diğer eğitimlerden farkı var mıdır
- Kimler uzaktan öğrenim yapabilir
- Türkiyede üniversitelerde uzaktan öğretim nasıl yapılıyor
- Üniversitelerdeki uzaktan öğretim programlarından bazıları
Özellikle Covid salgını sırasında evlere kapandığımız dönemlerde hız kazanan Uzaktan (Online) sertifika eğitim programlarının genişleyip üniversitelerin uzaktan eğitim vermeye başlamasıyla şu günlerde dünyada oldukça popüler olmaya başladı. Uzaktan eğitim modeli aslında Türklere hiç de yabancı değil. Ülkemizde yıllardan beri üniversite eğitimlerini Açık öğretimde tamamlayıp derecelerini alan on binlerce meslek sahibi gencimiz var. Çevrimiçi Örgün Eğitimin Açık Öğretimden tek farkı, dersleri internet ortamında alıyor olmanız. Testler, ödevler, dersler hepsi internet üzerinden bilgisayarınızda yapılıyor.
Örgün Eğitim nedir
Türk Dil Kurumu örgün eğitimi “kişilerin hayata atılmadan, iş ve meslek kollarında çalışmaya başlamadan önce okul veya okul niteliği taşıyan yerlerde, genel ve özel bilgiler bakımından yetişmelerini sağlamak amacıyla belli kanunlara göre düzenlenen eğitim, formal eğitim” olarak tanımlıyor.1 Örgün eğitimde belirli bir plana ve programa uyma zorunluluğu vardır. Örgün eğitim belli yaş gruplarına göre ayrılır ve ilk yıllardan itibaren temel becerilerin kazandırılmasına yönelik tasarlanmıştır. Öğrenciler yapmaları gerekenleri bilirler ve zamanlarını planlamayı ve yönetmeyi öğrenirler. 2
pixelfit / GettyUzaktan Örgün Eğitim/Öğretim
Üniversitede aynı fikirleri paylaştığınız, aynı bölümde okuduğunuz, hatta aynı dersleri aldığınız arkadaşlarınızla bir grup kurarsınız ve o grupla girdiğiniz ortak derslerde, belki de çoğu okul aktivitelerinde hep beraber hareket edersiniz. Derslerde birbirinizle diyalog kurar, ortak tartışmalar yaparsınız. Kimi zaman da buluşup ödev yaparsınız, sınava çalışırsınız. Uzaktan grup eğitimi de tam olarak bunu amaçlıyor.
Küçük gruplar haline bölünmüş sınıflarda video konferans görüşmeleriyle, online derslerdeki tartışma olanaklarıyla iletişim kurma, sosyalleşme, kariyer için iletişim becerilerini geliştirerek karşılıklı bağlantılar kurarak eğitim tamamlanıyor. Öğrencinin sınıfını geçebilmek için derslere devamı, ödevlerin zamanında teslimi, sınavlara girilmesi şartlarını sağlaması gerekiyor.
İlköğretim, Ortaöğretim, Lisede Uzaktan Örgün Eğitim
Ülkemizde pandemiyle birlikte yaşanan en büyük sıkıntılardan biri şüphesiz eğitim alanında oldu. Örgün öğretim sisteminin bir anda sanal ortama taşınmasıyla, gelir seviyesindeki eşitsizlikler nedeniyle çocukların ve gençlerin eğitimleri büyük ölçüde sekteye uğradı. Özellikle devlet okulları ve köy okulları imkânsızlıklar nedeniyle eğitimlerine ara vermek zorunda kaldı. İmkânı olan büyük şehirlerdeki özel okullar, evlerde, sanal ortamlarda eğitimi devam ettirmeye çalışsalar da yaşları küçük olan, dikkat ve konsantrasyon seviyeleri henüz bir yetişkindeki kadar gelişmemiş olan çocuklarda bu tip uzaktan bir eğitim başarıya ulaşamadı. Ortaöğrenim ve lise için de hemen hemen aynı sorunlar geçerlidir. Öğrencilerin yaşları büyük olsa da dikkat ve konsantrasyonları artsa da sistemdeki altyapı yetersizliği tam randımanlı bir uzaktan örgün eğitim için henüz hazır olmadığımızı gösteriyor.
Üniversitede Uzaktan Örgün Eğitim
Üniversitelerimizde durum çok farklı. Üniversitelerin -devlet üniversitesi de olsa-imkânları ve sistemleri açısından açıklarını başka eğitim kuruluşlarıyla ortaklaşa ders programları vererek kapatma şansları var. Dünyadaki gelişmeler de bunu destekler yönde ilerliyor. 2010 yılından başlayarak MOOC (Mass online open course), yani Çevrimiçi Kitlesel Açık Ders denilen ve dünyanın neresinde olursanız olun ücretsiz olarak herhangi bir üniversiteden alabileceğiniz dersler hızla yayılmaya başladı3. Harvard, Stanford, Oxford ve bunlar gibi önemli üniversitelerindeki bazı dersler internet ortamında herkese açık platformlara taşındı. Türkiyede de üniversiteli gençlerimiz için, özellikle son yıllarda iyice gelişen meslek edindirme ya da meslek sahibi olmuş profesyonellere yönelik sertifika kurslarıyla uzaktan örgün eğitim sisteminin temellerini attı. Şimdilerde de daha sistemli, öğrencinin daha çok katılımını öne çıkaran çevrimiçi eğitimlere doğru bir yöneliş var. Türkiye’deki üniversiteler yıllardır deneyim kazandıkları Açıköğretim ve Örgün Eğitim alanlarını Uzaktan Eğitim programlarıyla harmanlayarak ciddi bir eğitim müfredatı sunuyor.
Üniversitelerde Uzaktan Eğitim nasıl yapılıyor
Seçeceğiniz alanda ya da programda, programın eğitmeniyle bire bir ya da küçük gruplar halinde, önceden belirlenmiş günlere ve saatlere göre çevrimiçi olarak derslere giriyorsunuz. Öğrenciler her sömestrde belli bir ders almak zorundalar. Haftanın belli günlerinde diğer öğrencilerle birlikte sizin de aynı gün ve saatlerde dersleriniz oluyor. Grupça girilen dersler tek başına çevrimiçi alınan derslerden farklı, çünkü diyalogu ve katılımı ön plana çıkarıyor. Örneğin, bir çevrimiçi sertifika dersinde karşılaştığı sorunu tek başına çözmeye ve anlamaya çalışan öğrenciden farklı olarak uzaktan eğitimde hem arkadaşlara sorup öğrenme hem de dersin öğretmeniyle diyalog kurma imkânı oluyor.
Uzaktan Eğitim Almak Size Göre mi
Devlet üniversitelerinde alabileceğiniz bir lisans eğitimiyle uzaktan alacağınız lisans eğitimini kıyaslarsak avantajları ve dezavantajları var. Öncelikle, bir öğrenci olarak kendinizi iyi tanımanız gerekiyor. Disiplinli misiniz? Plan program yapmayı sever misiniz? Basınızda herhangi bir otoritenin yönlendirmesi olmadan ders çalışabilir misiniz? Meslek sahibiyseniz, alacağınız lisans programının yükümlülüklerini yerine getirebilecek kadar zaman ayırabilecek misiniz? Bu sorulara cevap vermek önemli.
Uzaktan eğitim ciddi bir yatırım da gerektiriyor. Çoğu programda verilen burslarla maddi destek imkânı var, ancak yine de kredi başına ödeyeceğiniz ders ücretleri -hele ki üniversite yurt dışı menşeli ise- biraz cebinizi yakabilir.
İyi bir bilgisayara, bir kameraya ve hızlı bir internete sahip olmak önemli. Bulunduğunuz yerde de size ait bir odanız olmalı. Bunlar da ek maliyetler yaratıyor.
Ancak uzaktan eğitimin bazı avantajları da var. Örneğin küçük bir şehirde, ya da kasabada yaşıyorsunuz ve bir başka şehirdeki üniversiteyi kazandınız. Taşınmak, bir eve çıkmak ya da öğrenci yurdu bulmak bunlar da Türkiye’de epey masraflı.
Uzaktan Alınan Dersler Gerekli Becerileri Öğretiyor
Girdikleri programda arkadaş grubuyla beraber ilerleyen öğrenciler birbirlerine derslerde destek olmakla kalmıyor aynı zamanda profesyonel iletişim becerilerini geliştirip uzun dönemli ve uzun mesafeli ilişkiler de kuruyorlar.4 Uzaktan eğitimde fikir alışverişi, kritik meselelerde çözüm arayışı, sorunlara yaklaşım biçimleri hem kişisel gelişime yardımcı oluyor hem de iş dünyasına atılmadan önce öğrenciye sağlam bir temel sağlıyor. Bu nedenle uluslararası şirketler uzaktan örgün üniversite eğitimi almış öğrencileri işe almayı tercih etmeye başladılar.
Eğer bu eğitim şeklinin size uygun olduğunu düşünüyorsanız ve kendinize yapacağınız en büyük yatırımın eğitiminiz olduğuna karar verdiyseniz uzaktan üniversite eğitimi almak için aşağıdaki okul önerilerini gözden geçirebilirsiniz. Bir de önemli tavsiye: Okul tercihlerinizi yaparken seçtiğiniz programların uluslararası akreditasyonu olan ciddi üniversiteler tarafından verildiğinden muhakkak emin olun.
Türkiye’de Uzaktan Öğrenim Veren Üniversiteler
Dil konusunda problemi olan ve seçimlerinde yurt içiyle sinirli kalmak isteyen öğrenciler için Türkiye’deki programlar da çok cazip. Hemen hemen bütün Üniversitelerde üniversite sınavıyla girebileceğiniz Uzaktan Öğrenim veren kurumlar giderek artıyor.
Türkiye’de artık hemen hemen bütün üniversiteler eğitimlerine Uzaktan Öğrenimi de eklediler. Uzaktan Öğrenim için üniversite sınavından aldığınız puanlar normal öğretim puanlarına göre daha düşük. Bu, eğitimini tamamlamak isteyen istekli öğrencilere oldukça iyi bir avantaj veriyor. Hangi üniversite ne kadar puan istiyor buradan öğrenebilirsiniz.
Ankara Üniversitesi Uzaktan Eğitim Fakültesi (ANKUZEF)5
Fakülte bünyesinde açık ve uzaktan öğretim yoluyla yürütülen 13 ön lisans, 14 lisans ve 8 sertifika programı bulunmaktadır. Uzaktan Öğretim Ön Lisans Programları: Sosyal Güvenlik, Muhasebe ve Vergi Uygulamaları, Bilgisayar Teknolojisi, İnternet ve Ağ teknolojileri, Büro Yönetimi ve Yönetici Asistanlığı, Sosyal Güvenlik, Tıbbi Dokümantasyon ve Sekreterlik, Turizm ve Otel İşletmeciliği Lisans programlarından bazıları İngilizce İşletme, Sanat Tarihi, Sinoloji, Radyo Televizyon ve sinema, İngilizce İşletme, Gazetecilik, Halkla İlişkiler, Coğrafya, İngiliz Dili ve Edebiyatı, Sosyal Hizmet.
İstanbul Üniversitesi Açıktan Eğitim Fakültesi (AUZEF)6
4 Lisans, 22 Ön Lisans ve 7 Lisans Tamamlama programı bulunmaktadır. Bu programların 33’i Açık öğretim, 18’i AUZEF’e bağlı Uzaktan Öğretim, 2’si de diğer fakültelere bağlı uzaktan öğretim programıdır.
Ön Lisans Programları: Acil Durum ve Afet Yönetimi, Bankacılık ve Sigortacılık, Coğrafi Bilgi Sistemleri, Çocuk Gelişimi, Dış Ticaret, İş Sağlığı ve Güvenliği, Medya ve İletişim.
Lisans Programları: Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri, Ekonometri, Gazetecilik, Halkla İlişkiler ve tanıtım, İktisat, İşletme, Kamu Yönetimi, Maliye, Radyo TV ve Sinema.
Dokuz Eylül Üniversitesi Uzaktan Eğitim ve Araştırma Merkezi (DEUZEM)
Dokuz Eylül Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi, bünyesinde gerçekleştirilmesi planlanan tüm uzaktan eğitim faaliyetlerinin (ön lisans, lisans tamamlama, lisans, yüksek lisans, sertifika programları, kurslar, kurum içi eğitimler vb.) planlanması, yürütülmesi ve geliştirilmesi amacı ile kurulmuş. 2022 itibariyle verdikleri uzaktan eğitim programları şu şekilde:
Ön lisans: Bilgisayar Mühendisliği
Yüksek Lisans: Yönetim Bilişim Sistemleri, Kalite Yönetimi, Deniz Turizmi, İngilizce İşletme Yönetimi, Maliye, Afet Yönetimi
Marmara Üniversitesi Uzaktan Eğitim ve Araştırma Merkezi7
Marmara Üniversitesi uzaktan eğitimlerinde kullandığı sistemleri Asenkron ve Senkron olarak ikiye ayırıyor. Senkron sisteminde öğrenci ve eğitmen sanal ortamda diğer öğrencilerinde olduğu bir zaman diliminde, internet üzerinden yapılacak bağlantılarla bir araya gelir. A-Senkron eğitimlerinde de bireyler kendi hızlarında ortak dersleri ve materyalleri çalışarak kendi motivasyonlarını geliştirirler. Programlarında bu iki sistemi de karma olarak kullanıyorlar.
Ön Lisans: Dış Ticaret, Muhasebe ve Vergi Uygulamaları, Pazarlama ve Reklamcılık, Bilgisayar Programcılığı, Moda Tasarımı, İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği
Yüksek Lisans: Mühendislik Yönetimi, İş Güvenliği
Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi Uzaktan Eğitim Meslek Yüksekokulu8
Ön lisans programlarında okutulan ders içerikleri metin, animasyon ve ses gibi eğitim materyallerinin desteği ile zenginleştirilerek, Eğitim Yönetim Sistemi üzerinden kayıtlı öğrencilerin kullanımına sunulmakta. Sınavlar internet üzerinden yapılıyor. Öğrencilere 7/24 açık olan sistem üzerinden ödev, tartışma, içerik izleme, sohbet katılımları, öğretmenle görüşme vs. gibi aktiviteler yapılıyor. Okulun internet sayfasında öğrenci işleri için ve bölümlere başvurmak için gerekli formlar var.
Ön Lisans: Bilgisayar Programcılığı, Sağlık Bilgi Sistemleri Teknikerliği, Bilgi Yönetimi, Büro Yönetimi ve Sekreterlik, Tıbbi Dokümantasyon ve Sekreterlik, Çağrı Merkezi Hizmetleri, Tıbbi Tanıtım ve Pazarlama.
Mersin Üniversitesi9
Sosyal Bilimler Enstitüsü Bünyesinde Uzaktan Öğretim, Örgün Öğretim ve İkinci Öğretim Programları var. İnsan Kaynakları Yönetimi ve Kariyer Danışmanlığı Yüksek Lisans Programı, İşletme Yüksek Lisans Programı, Kadın Araştırmaları Yüksek Lisans Programı, Kalite Yönetimi Yüksek Lisans Programı Lojistik ve Tedarik Zinciri Yönetimi Yüksek Lisans Programı.
Örgün öğretim lisans programları oldukça zengin. Bunlardan bazıları: İktisat Yüksek Lisans Programı İngiliz Dili ve Edebiyatı Yüksek Lisans Programı, İşletme Yüksek Lisans Programı, İşletme Bilgi Yönetimi Yüksek Lisans Programı Kadın Araştırmaları Yüksek Lisans Programı, Kamu Yönetimi Yüksek Lisans Programı, Maliye Yüksek Lisans Programı, Organik Tarım İşletmeciliği Yüksek Lisans Programı, Psikoloji Yüksek Lisans Programı, Radyo, Sinema ve Televizyon Yüksek Lisans Programı, Sanat Tarihi Yüksek Lisans Programı, Sosyoloji Yüksek Lisans Programı.